اطلاعات کشور مبداء یکی از پروسه های مورد استفاده در تعیین وضعیت حمایت بین المللی می باشد. منبع اطلاعاتی می باشد که در خصوص وضعیت کشور مبداء مراجعه کننده اطلاعات ارائه می نماید.
[1] در جریان بررسی فردی درخواست حمایت بین المللی افراد مراجعه کننده برای حمایت بین المللی، اطلاعاتی است که از سوی مقامات دولتی در تجزیه و تحلیل وضعیت سیاسی - اجتماعی کشور مبداء و در صورت لزوم کشور ترانزیت، مورد استفاده قرار می گیرد. در مرحله تصمیم گیری در خصوص مراجعه، تمامی داده ها در ارتباط با کشور مبداء مورد استفاده قرار می گیرد. در حین مراجعه، تمامی داده ها در ارتباط با کشور مبداء جهت استفاده به مقام دولتی مسئول در خصوص بررسی مراجعه، ارائه می گردد. در میان منابع داده و اطلاعاتی، منابعی از قبیل مقررات کشور مبداء و اداره آنها، گزارشات سازمانهای بین المللی و سازمان های حکومت و غیر حکومتی، رسانه ها، ارتباطات در کشور مبداء گزارشات سفارتخانه ها جای گرفته است.
[2]
اطلاعات کشور مبداء، به تصمیم گیرنده در خصوص موارد ذیل در ارتباط با کشورها کمک می نماید.
حقوق بشر و وضعیت امنیت
وضعیت سیاسی و چارچوب حقوقی
شیوه های فرهنگی و نگرش های اجتماعی
وضعیت انسانی و اقتصادی
وقایع و وضعیت موجود
جغرافی[3]
چهار عنصر مستقل تامین کننده استانداردهای کیفیت در تحقیقات اطلاعات کشور مبداء و مراحل مختلف در فرآیند تحقیقات به شرح زیر می باشد؛
ارتباط: رابطه نزدیکی اطلاعات کشور مبداء با ادعاهای مهاجر دارای اهمیت قانونی می باشد. همچنین به عنوان یک هدف، واقعیت های مطرح شده باید با موضوع مرتبط باشد.
واقعیت های مرتبط با ادعای مهاجر باید با تحقیقات و سوالات اطلاعات کشور مبداء هماهنگ باشد.
ایمنی و توازن: منابع قطعیا نباید با پیش داوری ارائه گردد. اطلاعات کشور مبداء باید دارای اطلاعات مطمئن از منابع مختلف باشد، در اینجا وضعیت های اعتقادی و سیاسی منابع، روش گزارش، ایدئولوژی قرار گرفته در پس منبع نشر باید مشخص گردد. همچنین مطالعه صورت گرفته باید ایمنی و توازن منبع را مطرح نماید، این اطلاعات پاسخ مشکل مرتبط با اطلاعات کشور مبداء را مشخص می نماید.
صحت و واقعیت: اطلاعات کشور مبداء باید از از منابع مختلف بررسی و حاوی اطلاعات فیلتر شده که با دقت بالا بدست آمده است باشد، این اطلاعات باید صحیح، از منابع بروز و بدون تغییر در محتویات آن ارائه گردد. اطلاعات مورد نیاز باید به صورت اخلاقی تحقیق گردد و به شکلی تهیه گردد که منابعی که قبلا انتخاب گردیده است قابل استفاده باشد.
شفافیت و اصلاحات: اطلاعات کشور مبداء به عنوان دلیل قطعی نقش ایفا خواهد نمود و در روند تعریف پناهجو برای تمامی طرفین اطلاعات آماده (به عنوان یک اصل کلی) ارائه خواهد نمود این وضعیت بعنوان یک اصل با سیستم مرجع شفاف تامین می گردد. در واقع این کار، فعالیت های تعیین منابع دریافت نتایج تحقیق، ارتباطات و مستند نمودن می باشد.
طلاعات بروز، مورد اطمینان و جامع برای یک کشور و یا یک منطقه، با فراهم آوردن یک روند صحیح و موثر بدست می آید، در واقع این اطلاعات در جریان اولین ملاقات پس از اولین مراجعه فرد جهت حمایت بین المللی / دارانده این وضعیت، در جریان تصمیم گیری و شاید در جریان تجدید نظر و یا در جریان دادن اجازه اقامت فردی که مراجعه وی جهت حمایت موقت / دارنده حمایت موقت تائید گردیده و در فرآیند های پس از آن در جریان بازگشتن فرد به کشور خود ایجاد می گردد. اطلاعات کشور مبداء عموما اطلاعاتی می باشد که با دقتی بسیار کم بدست می آید. اما کیفیت اطلاعات دارای اهمیت بسیاری می باشد. انجام امور از سوی ماموران مسئول (تصمیم گیرندگان، وکلای پناه جویان و حتی سیاست گذاران) به صورت مطلوب و موثر، بر پایه این اطلاعات انجام می گیرد.[4]
تحقیقات در خصوص اطلاعات کشور مبداء، یک وظیفه بسیار پیچیده می باشد. احتیاج به این خدمات هر روز رو به افزایش می باشد و این موضوع در حوزه خود تبدیل به وضعیتی گردیده است که نیاز به تخصص دارد و دیگر حقوق پناهجویان شرایطی یافته است که تنها از سوی مجریان و تصمیم گیران قابل ارزیابی نیست. در سالهای گذشته تمام واحد های مهاجرتی کشورهای اتحادیه اروپا، واحدی با عنوان بررسی اطلاعات کشور مبداء تاسیس نمودند. این واحد ها بعدها در بسیاری از سازمان های جامعه مدنی و محاکم فعالیت های خود را به اجراء گذاشتند. همچنین در این زمینه هر ساله شاهد تعداد رو به افزایش سمینار و جلسات می باشیم. با این تغییر نقش و افزایش اهمیت به اطلاعات کشور مبداء، استانداردهای کیفیتی یا نظام مندی بالا، الزام آور گردیده است. در بسیاری از دعاوی پناهجویان، به عنوان یک موضوع مهم تحقق مستند سازی و مقررات استفاده الزامی می باشد که با این طریق بر اساس دلایلی از قبیل اتخاذ تصمیمات متضاد با عدالت و اشتباه و یا ناقص بودن اطلاعات کشور مبداء، باعث رد پرونده مهاجر در دادگاه می گردد. برای تمامی عوامل مسئول در حوزه پناهندگان در اروپا یا یک استاندارد کیفیتی ایجاد گردیده و یا در جریان ایجاد این استانداردها می باشند. این استاندادرهای کیفیتی، هنگامی که در قالب قوانین ملی و اجتماعی و در عین حال سیستم های قانون گذاری موجود مورد ارزیابی قرار می گیرد، ساختاری ساده در رابطه با الزامات قانونی به جای روشهای جاری در آن زمینه ایجاد می نماید. [5]
واحد های اطلاعات کشور مبداء عموما در وزارت خانه های امور خارجه و یا دادگستری در ارتباط با بخش های مهاجرت و پناهندگی قرار گرفته اند. بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا در سالهای 90 ، واحد های اطلاعات کشور مبداء تاسیس نمودند، اما با افزایش مراجعات جهت حمایت بین المللی بسیاری از آنها یا ناکافی و یا مطلوب ارزیابی گردید. این واحد ها در ارتباط با سیستم پناهندگی، موظف به جمع آوری، نگهداری و تنظیم اطلاعات کشور مبداء می باشند اطلاعات تامین شده از سوی واحد اطلاعات کشور مبداء، در حالی که در اولین برنامه قابل تعیین می باشد، در کشورهای دیگر در تمام روند قابل استفاده می باشد. در کشورهایی که واحد اطلاعات کشور مبداء وجود ندارد، مامورین ارزیابی مراجعات جهت حمایت بین المللی / افراد دارای این وضعیت، موظف به جمع آوری تمامی این اطلاعات می باشند. در واحد های جمع آوری اطلاعات مرکزی، جمع آوری اطلاعات از سوی متخصصین، از روند مراجعات حمایت موقت / حمایت بین المللی پشتیبانی نموده و در صدور حکم یک دست بودن احکام را تامین می نماید. در ترکیه در بخش ریاست اداره حمایت بین المللی اداره کل مهاجرت، با هدف تحقیق در خصوص اطلاعات کشور مبداء، کارگروه کشور مبداء تشکیل یافته است.
در جریان بررسی مراجعات حمایت بین المللی، با هدف صدور حکم عادلانه و موثر و همچنین تثبیت صحت موارد ادعا شده از سوی مراجعه کننده، از منابع کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در رابطه با کشور مبداء ، کشور ترانزیت و کشور مقصد و همچنین سایر منابع، بر اساس ماده 93 قانون اتباع خارجی و حمایت بین المللی، اطلاعات بروز جمع آوری می گردد.[6]
اطلاعات در خصوص کشور مبداء، با برقراری ارتباط با وزارتخانه، سازمان های داخلی و بین المللی، دانشگاه ها و سازمان ای جامعه مدنی مربوطه، جمع آوری گردیده، ثبت گردیده و بروز می گردد. این اطلاعات در خصوص کشور مبداء به صورت گزارش آمده و برای استفاده از سوی پرسنل مربوطه ارائه می گردد.
یک اطلاعات کشور مبداء جامع، موضوع را تنها از جهت حقوق بشری بررسی نمی نماید. علاوه بر حقوق بشر، سایر دیدگاه ها را نیز شامل می گردد. این نوع اطلاعات، همانگونه که حاوی اطلاعات بروز در خصوص وضعیت فعلی کشور مربوطه می باشد، در خصوص گروه های قومی، دینی و سایر گروه های اجتماعی، سنت های فرهنگی و تحولات احتمالی در وضعیت امنیتی اطلاعات ارائه می نماید.
[1] ACCORD COI Handbook, 2013.
[2] Çiçekli B., Açıklamalı Göç ve İltica Sözlüğü, Eylül 2012, s.73.
[4] Güven Şeker, age, s.296.
[6] 6458 YUKK, madde: 93.