هنگامی که به مکانیزم حمایت موقت در دنیا بنگریم، خواهیم دید که دول هر کدام متناسب با وضعیت خود این مکانیزم را توسعه بخشیده اند. در حالی که در استرالیا وضعیت حمایت موقت به مهاجرین و یا افرادی که در نتیجه بلایای طبیعی ناشی از تغییرات اقلیمی زندگی خود را از دست داده اند، داده می شود، در ایالات متحده آمریکا به اتباع کشورهای خارجی که در کشور مبداء به دلیل ادامه جنگ مسلحانه، آثار بلایای طبیعی موقت و سایر دلایل غیر عادی و موقت، در صورت برگشت به کشور، امنیت فردی وی به صورت جدی تهدید خواهد گردید، داد می شود.[1] در کانادا نیز به گروه هایی که در معرض جنگ های مسلحانه، بلایای طبیعی ناشی از تغییرات اقلیمی، سایر شرایط فوق العاده و شرایط موقت قرار دارند، جدای از پناهندگان به صورت موقت داده و تامین می گردد. با درنظر داشتن اصل استرداد، پس از پایان مدت، بر اساس وضعیت اوبژکتیو کشور مبداء و نوع وقایع، می تواند مدت حمایت تمدید گردد. در کشورهای اتحادیه اروپا، حمایت موقت به دو شکل متفاوت تعریف می گردد: هنگامی که جهت پناهدگی مراجعه می گردد، دولت فرد مراجعه کننده را تحت حفاظت موقت قرار می دهد و روند پناهندگی وی ادامه می دهد. این در رابطه با افرادی می باشد که به صورت گروهی به خاک های اتحادیه اروپا مهاجرت نموده اند. از نمونه های بسیار موثر از مکانیزم حفاظت موقت می توان به عملکرد برخی از دول اروپایی در حفاظت از انسانهایی که از جنگ یوگوسلاوی در دهه 1990 فرار می کردند، اشاره نمود.[2] [3] مبنای حقوقی حمایت موقت در مقررات اتحادیه اروپا به صورت “بخشنامه شورای اروپا به شماره 2001/55/EC (AT) و تاریخ 20 جولای 2001 در خصوص استانداردها در رابطه با افرادی که مجبور به ترک کشور خود گردیده اند و در صورت پناهجویی گروهی برای تامین حمایت موقت و پذیرش این نوع انسانها به کشور میان کشورهای عضو و پس از آن قبول نتایج آن”(بخشنامه حفاظت موقت) شکل گرفته است. مفهوم "حمایت موقت" در پاراگراف (الف) ماده 2 بخشنامه بدین شکل تعریف گردیده است؛در شرایط پناهندگی گروهی و یا خطر نزدیک پناهندگی گروهی افرادی که از کشورهای ثالث آمده و نمی توانند به کشورهای خود بازگردند، مجبور به ترک کشور خود گردیده اند، به ویژه هنگامی که سیستم مهاجرت با این جریان، بدون آنکه عملکرد مثبت آن به شکل منفی تحت تاثیر قرار گیرد نتواند از عهده آن برآید، در جهت منافع افراد مربوطه و یا سایر افراد درخواست کننده حفاظت به عنوان حمایت موقت و فوری برای این افراد ارائه می گردد. در پاراگراف (د) ماده 2 بخشنامه حمایت موقت، پناهندگی گروهی بدین شکل تعریف گردیده است، “تعداد زیادی از افراد که مجبور به ترک کشور خود گردیده، از یک کشور و یا منطقه جغرافیایی خاصی آمده اند و رسیدنشان خواه از سوی خود و خواه در نتیجه کمک رسانی باشد، برای مثال از طریق یک برنامه تخلیه، و به این ترتیب جامعه رسیده باشند”. بر اساس بخشنامه مدت حمایت موقت یک سال می باشد. به غیر از مواردی که به دلیل تصمیم شورا متوقف می گردد، این مدت می تواند برای مدت یک سال به صورت دوره های شش ماهه به صورت خودکار تمدید گردد. بر اساس بخشنامه کشور های عضو موظف اند؛ تدابیر لازم برای اجازه اقامت اتخاذ نمایند، ویزاهای لازمه شامل ویزای ترانزیت را تامین نمایند، برگه ای حاوی حقوق و محتویات حمایت موقت عرضه نمایند، در داخل مرزهای خود، از فرد مربوطه، اطلاعات شخصی وی (نام، تابعیت، تاریخ و محل تولد، وضعیت تاهل، روابط خانوادگی) را دریافت نمایند، ارائه امکانات آموزشی، آموزش حرفه ای و تجربه عملی در محل کار، دادن اجازه کار همراه با حقوق و یا ایجاد شغل آزاد. بخشنامه در عین حال در صورت بروز وضعیت موقت، مقررات موقت و حداقل ها برای ایجاد وضعیت حمایت موقت را مطرح نموده است در توضیحی که کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در خصوص بخشنامه ارائه نموده است، چنین اظهار می دارد که؛ منظور از پناهندگی گروهی، وضعیتی می باشد که به دلیل تعداد زیاد پناه جویان امکان انجام امور پناهندگی به صورت فرد به فرد وجود ندارد. [4] |
|
[1] بخش معرفی وضعیت حمایت موقت در بخش 244 قانون شهروندی و مهاجرت ایالات متحده آمریکا تا به امروز برای شهروندان هائیتی، السالوادور، هندوراس، نیکاراگوئه، سومالی، سودان، سودان جنوبی، سوریه که در آمریکا به سر می برند، حمایت موقت تامین گردیده است. http://www.uscis.gov/portal/site/uscis/menuitem.5af9bb95919f35e66f614176543f6d1a/?vgnextoid=556d2d912d556310VgnVCM100000082ca60aRCRD&vgnextchannel=c94e6d26d17df110VgnVCM1000004718190aRCRD |
[2] کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، در چارچوب اختیارات و مسئولیت هایی که با حکم مجمع عمومی سازمان ملل کسب نموده است، حوزه مسئولیت های خود را به شرح تعریف پناهنده در قرارداد 1951، برای مثال افرادی که مجبور به ترک محل زندگی خود گردیده اند را نیز شامل خواهد گردید گسترش داده است. |
[3] هاتاوی، جیمز, The Law of Refugee Status, کانادا: انتشارات Butter Worths، 1991، صفحه 12-13 |
[4] وزارت کشور جمهوری ترکیه، کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، ترکیه İمقررات پناهندگی و مهاجرت, چاپخانه باشکنت، آنکارا، 2005 صفحه 146. |